De kunstenaar
als kameleon
In zijn werk laat Liu Bolin zichzelf verdwijnen in
zijn omgeving om harmonie en eenheid te bewerkstelligen. Zijn boodschap: de
mens en de wereld vormen een onafscheidelijk geheel. 'Onze sociale, politieke,
economische en ecologische omgeving laat sporen in ons na. Alleen cultuur is in
staat om van de wereld een geïntegreerd geheel te maken.'
Waarom wilde je kunstenaar worden?
‘Als kind was
ik al graag met mijn handen bezig. Ik maakte zelfs mijn eigen speelgoed. Maar
de droom kreeg pas vorm toen ik naar de universiteit ging en het diploma Master
of Fine Arts behaalde aan de Academie voor Schone Kunsten in Beijing in 2001.Vervolgens
heb ik verschillende baantjes geweigerd, bijvoorbeeld om leraar te worden. Ik
werkte liever als hulpje bij een kunstenaar en heb de kunstenaarswereld nooit
meer verlaten. Ik heb dus al bij al veel aan me laten voorbijgaan, maar ik heb
ook aan veel deelgenomen. Ik beschouw het als een levensmissie om kunstenaar te
zijn.’
Waar haal je je inspiratie vandaan?
‘In mijn werk
spelen zowel interne als externe factoren een rol. Een externe omgeving laat
immers altijd psychische sporen na in iemands innerlijk. Ik vertrek van een
lichaam dat verdwijnt in zijn omgeving om harmonie en eenheid te
bewerkstelligen. In de Chinese beschaving is er sprake van de idee
"Eenheid van hemel en mens". De mens en de wereld vormen een
onafscheidelijk geheel. Dat is een uiterst belangrijk thema in mijn werk. Onze
sociale, politieke, economische en ecologische omgeving beïnvloeden de mens
allemaal. Ik gebruik mijn kunst om deze boodschap over te brengen en refereer
bijvoorbeeld aan de hoge werkloosheid en China en de voedselaffaires die de
laatste tijd de kop opsteken. In het schilderij ‘Plasticizer’ waar ik poseer
voor een rij frisdranken in de supermarkt, klaag ik het gebruik aan van weekmakers
bij de fabricage van plastic flessen. Bij het werk ‘Red' gaat het lichaam volledig op in de
kleurr rood. De Chinezen associëren rood met geluk maar in het moderne China is
er natuurlijk ook de link met het communisme. Het is kunst die opwelt uit mijn
diepste innerlijk.’
In je werk verken je de relatie tussen jezelf en de
rest van de wereld. Maar je stelt ook essentiële vragen over de artistieke
vrijheid in het huidige China. Heb je daar als kunstenaar al invloed op kunnen
uitoefenen?
‘In mijn
beelden en in mijn Hiding in the City-reeks
leg ik verbanden tussen het individu, de gemeenschap en de rest van de wereld.
Uit de media heb ik vernomen dat mijn kunstwerken de Chinese burgers in staat stellen
om performancekunst beter te begrijpen. Ik ben ervan overtuigd dat door te
begrijpen en te herkennen de meerderheid in staat is mijn werk te ontcijferen
en te waarderen. Maar als ik met een kunstwerk bezig ben, bekommer ik me niet
over de vraag of ik al dan niet begrepen zal worden. Het gaat er mij eerder om
aan de maatschappij en aan de kunstwereld duidelijk te maken hoe ik de wereld
zie. Ik wil dat het publiek zich bewust wordt van wat er zich afspeelt en hoe
waanzinnig de huidige evolutie is. Bovendien weiger ik afstand te nemen van het
verleden en wil ik integendeel stap voor
stap aantonen hoe het zover is kunnen komen. Het is mijn grootste wens om te
kunnen bijdragen tot een gunstige evolutie in dit land.
En wat is jouw visie op de wereld?
'Ik geloof dat
alleen cultuur in staat is om van de wereld een geïntegreerd geheel te maken.
De laatste tijd houdt dit problem me echt bezig. We moeten niet te veel
aandacht besteden aan de verschillen tussen landen en nationaliteiten. Op
cultureel vlak is dat onderscheid namelijk onbelangrijk. Wat telt, is de
samenhang en het doorgeven van cultuur aan de volgende generaties. Alleen
wanneer culturen in contact komen met elkaar, kan de hele wereld ondergedompeld
worden in dat schitterende licht van de mensheid, waardoor de wereld als geheel
nog mooier wordt.’
Je hebt het hier onder meer over traditie. In
hoeverre is traditie voor jou belangrijk?
‘Eerlijk gezegd
beschouw ik mijzelf als een vernieuwend en creatief kunstenaar. Ik word niet
graag bekeken als een traditioneel kunstenaar. Traditie en conservatisme zijn
voor mij synoniemen. De traditie houdt zich niet bezig met de eigentijdse noden
en wil vooral de voortzetting van wat was. Traditie wordt sowieso al van de ene
generatie op de andere doorgegeven. De ware voortzetting van de traditie
bestaat er niet in de uiterlijke verschijningsvormen verder te zetten, ze moet
de wirwar van het hedendaagse leven kunnen ontrafelen.’
En hoe moet dat gebeuren? Door grenzen te
doorbreken?
‘Vanuit het
perspectief van de kunstenaar moet het publiek wakkergeschud worden. Als de
kunstvorm die je brengt relatief nieuw en origineel is, dan zal het publiek
vreemd opkijken. Tegelijk wil je het hart van je tijdgenoten raken door op hun
noden in te gaan. Tijdens het werken ben ik altijd bekommerd om de uitstraling
van mijn werk en het effect dat het op het publiek zal hebben.'
In een eerder interview zei je: 'Wat
je ook zegt, noem altijd je naam. Heb de moed om geen masker te dragen, vergeet
niet dat het laf is om je in de struiken te verschuilen.' Waarom deze woorden?
‘Zowel in kunst
als in literatuur ligt de kracht in de ervaring. Ieder vertrekt vanuit een
ander perspectief. Ik ben een Chinees kunstenaar en zoek in toenemende mate
aansluiting bij de Oosterse denkwereld, bij de "Eenheid van hemel en
mens" en ik druk die filosofische bekommernis ook uit in mijn werk. Is er
al dan niet moed nodig om creatief te zijn? Misschien gaat het alleen maar om
de artistieke aanleg, de houding van de kunstenaar tegenover zijn kunst. Maar ik
wil mijn boodschap ook uitdragen naar meer en meer mensen in de hoop dat ze
begrijpen wat ik bedoel. Jaren geleden werkte ik in het kunstenaarsdorp Sui Jia
Cun. Ik had daar een studio en op een mooie dag werd het op bevel van de
regering met de grond gelijk gemaakt. Ze hebben mij toen in mijn ziel geraakt
en met mijn werken wil ik als het ware terugslaan. Met "lafheid"
heeft dit niets te maken. In je hart van iets overtuigd zijn, daar gaat het om
en de manier waarop je dat uitdrukt, is minder belangrijk. Ieder gebruikt zijn
eigen expressiemiddel. Zwijgen is ook een manier om iets te zeggen. Misschien
is dat ook het verschil tussen de Oosterse en de Westerse cultuur.’
Voor meer
informatie: www.kleinsungallery.com/artist/liu_bolin/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten