Lenteworkshop in het Centraal Station

Het Centraal Sation in Antwerpen, dat tot de mooiste stationsgebouwen van de wereld behoort, mocht dank zij Gerda Mentens en haar man de locatie zijn waar onze AIB-schilders  een dag lang konden neerstrijken. En dat deden ze ook. Met meer dan veertig plantten ze hun ezels of tafeltjes neer aan de perrons, de aankomsthal of beneden in de vernieuwde ruimtes. Voor ieder was er wel iets dat hem of haar zinde : de drukte van de reizigers, een stille bedelaar op een bankje, de imposante zuilen met gouden uurwerk en guirlandes, een flashmob van taichi-dansers of het in-en uitlopen van klanten in het levendige stationscafé. Aan inspiratie geen gebrek.

Voor mij een mooie gelegenheid om een praatje te maken met oude en nieuwe leden. Voor Tine Baerts die sinds vorig jaar lid is, was het haar tweede workshop met AIB. Zij is jarenlang leerkracht tekenen geweest en is graficus van opleiding. Maar nu wil ze de nieuwe wegen van de aquarel exploreren en waar kan dat beter dan bij ons, durven we in alle bescheidenheid opwerpen? Met nog maar twee jaar ervaring waagt ze zich nu aan het licht en de lucht die doorheen de ramen van de overkapping valt.

De meer ervaren Ludo Van den Heuvel zit aan het begin van de perrons en schildert met zekere hand in een kleurrijk palet de aankomende en vertrekkende reizigers. Snelle schetsen helpen hem om houdingen te typeren en het kantwerk van het gebouw wil hij vereenvoudigen. ’s Avonds in de bespreking krijgt deze aquarel als commentaar dat hij de zomer in het station heeft binnengehaald met zijn stralende, felle kleuren.

Arlette Bories, die door omstandigheden lang niet heeft geaquarelleerd wil met viltstift enkele snelle schetsen maken. Ik kreeg het gevoel dat ‘onze Antwerpenaren’ er allemaal wilden bijzijn, nu ‘hun’ station de loctaie was. Ook Marie-Claire kwam haar steun betuigen met haar sappige verhalen en haar stralende lach. Een jonge AIB’ster is Roumy Bakalova. Zij wil in haar werk diepte en perspectief brengen van de aankomende mensen. Een moeilijk onderwerp voor haar omdat ze geen buitenschilder is maar de drukte en de bewegingen van de mensen vindt ze fascinerend. “Mensen passeren snel en het vraagt oefening om de houdingen in je hoofd op te nemen. Ik wil met een paar lijntjes aangeven of het een man of een vrouw is, oud of jong.”, aldus Roumy.

Het groepje van Rita , Betty, Mieke, Marleen en Erna krijgt bezoek van enkele enthousiaste Aziatische meisjes die er een ware fotoshoot van maken. Ze nemen Rita haar penseel uit handen en poseren alsof zij de schilders zijn, tot groot jolijt van de anderen. Erna heeft zich een bijzondere opgave gesteld: in haar aquarel wil ze sporen nalaten van het Antwerps dialect en met een hamer en kleine ijzeren staafjes klopt ze een voor een typische uitdrukkingen in haar blad. In de holtes van de reliëfletters moet achteraf het pigment terechtkomen. Benieuwd hoe dat er straks zal uitzien!

Emiel Van Tongeren is een onregelmatige workshopklant. Hij werkt veel met acryl omdat die techniek fellere kleuren toelaat. Nu probeert hij een soortgelijk resultaat in aquarel te verkrijgen en in de bespreking zal achteraf blijken dat hij er goed in geslaagd is. Het overwegend grijze gebouw heeft felle rode en gele kleurbanen gekregen. Er zit veel perspectief in en een afwisseling tussen de parallelle lijnen en bogen. Een van onze architecten Dominique Reintjens laat het gebouw op hem inwerken en deinst niet terug voor de moeilijke klus. Ook hem fascineren de kleurencombinaties.

Beneden in de hal tref ik Trix en Catherine De Ryck aan, zusterlijk naast elkaar op een bankje. Ze zullen er de hele dag doorbrengen, met veel geduld werkend aan de lijnen, ornamenten en trappen van het gebouw. Catherine krijgt als jongste lid ’s avonds applaus voor haar prestatie maar toch ook de wenk om het figuratieve los te laten en minder te laten zien hoe goed ze kan tekenen. Martine en Eliane hebben een plek uitgekozen waar zij van bovenaf neerkijken op de inkomhal en waar zij in grijzen en blauwen mooi de sfeer van de statige hal weergeven. In het stationscafé zitten Sonja Engelen en Remi Geens te werken. Het is er druk en er hangt die typische sfeer: hoge plafonds, stemmen en keukengeluiden die weergalmen, een penetrante geur van koolsoep …. Het werk van Remi getuigt van een sterke compositie met een doorbraak van perspectivisch beeld naar de figuren toe.

De man die ik in de loop van de dag niet kan terugvinden is Xavier. Hij is ‘gesignaleerd’ in de omgeving van het station, dus ik ben er gerust in dat er ’s avonds iets moois op de tafel zal liggen. En dat is ook zo. Als laatste werk bij de bespreking komt zijn zicht op het gebouw, met een rijtje Antwerpse stadsfietsen links op het blad. Alleen maar lof voor deze ‘bouquet final’ van de avond.

De bespreking wordt gedaan door Gerda Mentens en haar collega Liesbeth Nauwelaerts. Als haringen in een tonnetje – aldus Joost – luisteren alle aanwezigen gespannen naar de opbouwende commentaar. Enkele tips:

-          Sterke accenten leggen om de grijswaarden te doorbreken.

-          Een groot formaat biedt meer mogelijkheden en geeft een werk ruimte om te ademen.

-          Bij fout perspectief: letten op de ooghoogte en de voethoogte. De ooghoogte moet dezelfde zijn, de voethoogte moet veranderen.

-          Als je op een perron staat, kan je niet boven op een trein kijken.

-          Wie sfeer kan scheppen, maakt een goed werk.

-          Iemand die heel goed kan tekenen, moet dat tekenen loslaten . Dan pas ga je schilderen. Vertrouw erop en leer in vlakken te zien.

-          Er moet eenheid in een werk zitten. Geen vlakken die niet samenhangen. De elementen mogen niet te los aan elkaar hangen.

-          Angst is een slechte raadgever.

-          Wie een fout maakt, moet die zo groot maken dat ze niet meer opvalt.

-          Bij aquarel vind je weinig echte coloristen. Durf te experimenteren met kleur! Laat kleurvlakken overlappen.

-          Als je denkt aan stoppen, is het al te laat. Neem afstand van je werk, loop eens rond en bekijk het opnieuw.

Er is weer een mooie workshop achter de rug. Wanneer je een dag doorbrengt op een plek waar je normaal snel in en uit loopt, zie je welk een  verscheidenheid aan mensen daar passeert en hoezeer mensen anders reageren op wat ze zien. Maar vooral hoe onze schilders de dingen op zo’n dag totaal anders bekijken, de ene illustratief, de ander poëtisch of zelfs surrealistisch.

En iedere keer overvalt me weer een groot gevoel van dankbaarheid om al die schilders te mogen kennen en deel te mogen uitmaken van die grote aquarelfamilie.

Bruni Mortier