De naakte waarheid uitgebeeld in aquarel

De erotische aquarelkunst van Dong Li Blackwell

Bruni Mortier

Op de prestigieuze Saatchi online Gallery kunnen kunstenaars hun werk onder de aandacht brengen. Geregeld kiezen de galeristen ‘one to watch’, een kunstenaar die zij in het oog willen houden omdat zij in hem of haar een veelbelovend talent zien. Die eer viel in 2013 te beurt aan Dong Li Blackwell, een Engelse aquarelliste met Chinese roots. Zij kreeg een kunstopleiding aan de universiteit van Brighton en behaalde zowel in China als in het VK talrijke onderscheidingen, waaronder de Eerste Prijs van Winsor&Newton bij de tentoonstelling van de Royal Watercolour Society in 2012.

Als jong meisje voelde Dong zich al anders dan de anderen en droomde zij ervan kunstenaar te worden. Meer en meer raakte zij van die droom bezeten. Eerst wilde zij lerares worden maar zij besefte al gauw dat je leerlingen alleen maar technieken kan bijbrengen. Je kan ze niet leren kunstenaar te worden. Daarom stopte ze met die loopbaan en legde ze zich volledig op kunst toe. Aan  de academie moest zij kiezen voor een bepaalde techniek. Omdat zij alle technieken boeiend vond, schreef ze er drie op drie papiertjes en trok ze er blindelings een uit. Driemaal kwam ze uit op ‘aquarel’. Zij beweert dat het lot haar die weg gewezen heeft. Sindsdien noemt ze de aquarel haar taal en drukt ze haar gevoelens en diepste verlangens ermee uit.  Toch was ze in het begin niet gelukkig met deze keuze want aquarel is een moeilijke techniek die vele jaren studie en oefening vergt. ‘Hoe meer ik ermee bezig was, hoe meer ik ervan bezeten raakte. Na vier jaar professionele opleiding was aquarel een deel van mezelf geworden. Ik vergelijk het graag met taal. Zoals we woorden gebruiken om te spreken, te zingen of gedichten te schrijven, zo gebruik ik aquarel om weer te geven wat ik voel. Ik heb dat medium niet gevonden, het heeft mij gevonden.’, aldus Dong Li.

In haar tekeningen en schilderijen verkent zij de wereld van de erotiek aan de hand van pornografische  foto’s van vrouwen of van haarzelf. Zo vertelt zij haar persoonlijk verhaal van erotische dromen, kwetsbaarheid, intimiteit, extase en tragedie. De felheid spat eraf als zij met opvallende kleuren en een wilde penseelvoering vlekken en lijnen op haar blad aanbrengt. Veel grote partijen bestaan uit slechts één grof geborstelde veeg. Het contrast tussen licht en donker is scherp. Soms vertrekt zij van een idee maar tijdens het schilderproces wil zij haar geest zo leeg mogelijk houden en telkens nieuwe wegen inslaan. Het onderbewuste en het dierlijke komen aan bod, schaamteloos en zonder scrupules.  In de kleuren zitten de emoties vervat. Met het passionele rood vertelt zij een verhaal van begeerte en driften, met haar koelere blauwen en groenen schept zij afstand en wordt de sfeer killer.

Wie haar werken bekijkt, legt meteen de link met Egon Schiele die ook vrouwen in ongebruikelijke poses afbeeldde. Meedogenloos in hun naaktheid tonen zij emoties die gaan van wanhoop tot passie en die de spanning in het werk creëren.

Dong Li geeft toe dat zij zich zowel door Schiele als door Marlene Dumas laat inspireren. ‘Het zijn mijn favoriete kunstenaars ondermeer omdat zij controversieel zijn en provocerend te werk gaan. Hun werk is emotioneel geladen en gaat ook over existentiële onderwerpen als verdriet, erotiek en schaamte.’

Volgens Dong Li is het kijken naar grote meesters een noodzakelijke fase in het leerproces. Om haar technieken te verfijnen kopieerde zij werken van Rodin, Rembrandt, Vermeer, Chaime Soutine, Lucian Freud en Francis Bacon. Nu zij een eigen techniek ontwikkeld heeft, probeert zij vreemde invloeden te vermijden.

Dong Li werkt in reeksen en begint aan verschillende werken tegelijk. De minder gelukte verscheurt zij, de andere worden uitgewerkt. Maar zelfs na het droogproces kan ze nog van mening veranderen want de kleuren komen er soms niet met de gewenste kracht uit. En dat is net wat zij nastreeft: de toeschouwer raken door de explosieve kracht van haar kleuren en vormen. Emoties als hartstocht, angst en liefde vragen om krachtige lijnen en fel pigment.

Begrippen als schoonheid of lelijkheid zijn hier niet aan de orde. Het gaat hem veeleer om kwestbaarheid, verleiding en misleiding. Gezicht of lichaam van de geportretteerden zijn misvormd om een betere indruk van hun psychische en emotionele gesteldheid te geven. Zo toont zij niet alleen de buitenkant van de personen, maar vooral de binnenkant. Hoofden ontbreken vaak, lichamen nemen spinachtige vormen aan, benen lopen uit in een punt, borsten en heupen zijn extreem rond.  Soms lijken lichamen te exploderen in tientallen vlekken en puntjes. Het doet denken aan de Rorschach-tests waarbij inktvlekken gebruikt worden interpretaties en gevoelens op te projecteren. Die leggen dan  diepere persoonlijke karaktertrekken en impulsen bloot. En dat is ook wat Dong Li Blackwell doet. Op wit papier en met krachtig pigment toont zij zich aan het publiek in al haar naaktheid, zowel fysiek als psychisch. Schilderstijl en kleurgebruik getuigen van diep-emotionele gebeurtenissen  Zij geeft zich letterlijk bloot en laat zich door de toeschouwer verkennen waarbij die soms niet weet wat er juist aan de hand is en hij ruimte  krijgt voor interpretatie.

Slechts zelden beeldt zij ook mannen af. Soms worden man en vrouw als paar opgevoerd maar meestal is het vooral het vrouwenlichaam dat haar fascineert.

Het is opvallend hoe soepel Dong Li omspringt met de vormentaal en hoe zij erin slaagt intensiteit te geven aan de huid van haar personages waarbij lichtinval en schaduwen een belangrijke rol spelen. De voorstellingen van haar vrouwelijke figuren spruiten voort uit  de behoefte wezens te creëren die niet louter pure esthetiek zijn. Het zijn geen herkenbare figuren maar anonieme lichamen die een beweging uitvoeren, emoties oproepen of een gemoedsgesteltenis zoals vurigheid, verlangen, woede, enz. Typisch voor Dongs kunst is de ongeremde weergave van die sensibiliteit en ongebreidelde lust, van het zich overgeven aan de naakte waarheid.